Aansprakelijkheid bij factuurfraude
Je koopt iets op rekening, wacht tot je de factuur ontvangt en je betaalt netjes binnen de termijn. Toch krijg je een herinnering van de verkoper; het betaalde bedrag is nooit aangekomen op zijn rekening en je wordt verzocht de betaling – nogmaals – te voldoen.
Factuurfraude
De factuur die de verkoper heeft verstuurd (per post of digitaal) is door een derde onderschept, aangepast met een vals rekeningnummer en doorgestuurd naar het slachtoffer, die de factuur in het volste vertrouwen betaalt.
Deze vorm van fraude kan behoorlijke schade opleveren voor een ondernemer. Los van strafrechtelijk onderzoek, speelt er de vraag voor wiens rekening het verkeerd betalen van de factuur moet komen. Mocht de koper er op vertrouwen dat op de van de verkoper ontvangen factuur het juiste rekeningnummer stond en heeft hij bevrijdend betaald? Of had de koper niet blind mogen vertrouwen op het op de factuur vermelde rekeningnummer en had hij hier onderzoek naar moeten doen?
Uitspraak
In een recente uitspraak werd deze vraag door het Hof ’s-Hertogenbosch behandeld. In die zaak had A kozijnen geleverd en geplaatst bij B tegen betaling van een aanneemsom à € 25.000. De afspraken werden door partijen per e-mail overeengekomen.
Toen A haar eerste factuur voor 50% van de aanneemsom aan B verstuurde ging het mis. De originele factuur kwam nooit aan. De vervalste factuur die B wél ontving kwam overeen met de originele factuur, zelfs de enveloppe klopte. Alleen het rekeningnummer was door een fraudeur aangepast. B was zich van geen kwaad bewust en betaalde in goed vertrouwen de factuur à € 12.500, Zeer begrijpelijk want de factuur leek immers van A te komen.
Het Hof vond het van belang dat deze overeenkomst de eerste was die partijen met elkaar hadden gesloten en dat zij elkaar dus niet kenden. Daarnaast verliep al het contact tussen hen via e-mail, waarbij nooit het juiste rekeningnummer van A bij B duidelijk is geworden. B beschikte niet over vergelijkingsmateriaal waardoor hij had kunnen of moeten letten op eventuele afwijkingen in de factuur. Het eerste moment waarop een rekeningnummer kenbaar werd gemaakt, was bij het verzenden van de – schriftelijke – factuur per post.
Om al deze redenen oordeelde het Hof dat B in dit geval bevrijdend heeft betaald. Daarmee komt de schade dus voor rekening van A. Beide partijen hadden in onderhavige zaak zorgvuldiger kunnen handelen:
Maatregelen
A had als verkoper voorzorgsmaatregelen kunnen nemen om de kenbaarheid van haar juiste rekeningnummer te verbeteren. Zo is het verkopers aan te raden om hun rekeningnummer op meerdere plekken beschikbaar te stellen, bijvoorbeeld op hun website. Ook zou het in dit geval goed zijn geweest om het juiste rekeningnummer, of zelfs de complete factuur, ook per mail te verzenden aan de koper. Dit kan, naast de factuurfraude zelf, ook voorkomen dat de hieruit voortvloeiende schade voor rekening van de verkoper komt.
Let ook als kopende partij dus goed op bij het betalen van facturen, helemaal wanneer je voor het eerst zaken doet met een nog onbekende partij. Neem het zekere voor het onzekere en controleer bij de eerste factuur die je ontvangt altijd telefonisch of per mail of het rekeningnummer klopt. Heb je wel al eerder zaken gedaan? Sla dan het rekeningnummer op in je administratie of online bankieren en gebruik wanneer mogelijk de IBAN-Naam Check die jouw bank aanbiedt.
(Zelf de uitspraak lezen? Dat kan hier: ECLI:NL:GHSHE:2018:4531)