Nieuwe regeling bescherming Klokkenluiders

De nieuwe Wet Bescherming Klokkenluiders (WBK) is op 24 januari 2023 ingegaan en vervangt de huidige Wet Huis voor Klokkenluiders (WHvK). Welke veranderingen brengt deze nieuwe Wet eigenlijk met zich mee en voor welke bedrijven geldt deze regeling?

Dat zullen we hieronder toelichten.

Ondergrens verplicht instellen meldprocedure
Heb je als ondernemer meer dan 250 werknemers in dienst, dan moet de nieuwe klokkenluidersregeling in principe al ingevoerd zijn. Grotere bedrijven moesten namelijk per 24 januari 2023 al een interne meldprocedure voor de behandeling van klachten van klokkenluiders volgens de nieuwe regels hebben ingesteld.
Voor ondernemers met meer dan 50, maar minder dan 250 werknemers, moet de regeling vóór 17 december 2023 geïmplementeerd zijn.
Let op: in deze nieuwe wet wordt het begrip ‘werknemer’ ruimer opgevat. Niet alleen de eigen werknemers, maar ook uitzendkrachten en oproepkrachten worden meegerekend. Ook alle vrijwilligers en stagiaires die een vergoeding ontvangen tellen mee.
Mocht je onder de oude wet dus niet aan de grens van 50 werknemers zitten, dan zou het best zo kunnen zijn dat dit onder de nieuwe wet wel het geval is.

Uitbreiding kring van melders
De groep van personen die kunnen klagen en valt onder de bescherming van de klokkenluidersregeling wordt flink uitgebreid.
Naast werknemers, gelden de nieuwe beschermende regels nu ook voor ZZP-ers, vrijwilligers, stagiaires en sollicitanten. Ook bestuurders, leveranciers, aannemers en iedereen die een melder bijstaat , krijgen voortaan recht op bescherming.

Welke misstanden melden?
Misstanden waarover melders kunnen klagen zijn misstanden (of vermoedens daarvan) van maatschappelijk belang. Denk aan overtreding van de Wet of situaties die gevaar voor de volksgezondheid, veiligheid of het milieu opleveren. Door de nieuwe wet kan ook een (vermoedelijke) schending van het Unierecht aan de kaak worden gesteld. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om regels rondom consumentenbescherming , voedselveiligheid en bescherming van de privacy.

Interne meldprocedure en Register van meldingen
Het doel van de WBK is om medewerkers, die een misstand of een vermoeden hiervan willen aankaarten, beter te beschermen. Dit doel wordt verwezenlijkt o.a. door de (interne) meldprocedures te verbeteren, aan te scherpen en uit te breiden.
Voortaan is het niet meer nodig om eerst een interne procedure te doorlopen voordat er extern geklaagd kan worden bij een bevoegde instantie. Een melder kan de interne procedure overslaan door direct extern te klagen en alsnog onder de bescherming van de Klokkenluidersregeling vallen.
Binnen de organisatie moeten mondelinge en schriftelijke klachten in een register worden vastgelegd. Dit moet zorgvuldig gebeuren, want de identiteit van de melder moet strikt geheim blijven.

Bescherming Klokkenluiders
De bescherming die een Klokkenluider geniet is flink uitgebreid, doordat het benadelingsverbod verder is uitgewerkt. De rechtspositie van de melder mag namelijk op geen enkele wijze worden benadeeld door de werkgever vanwege het klagen. De werkgever mag ook niet met een dergelijke benadeling dreigen.
Op dit moment vallen onder “benadeling”, zaken als schorsing, ontslag , demotie, geen promotie maken of overplaatsing. Dat wordt uitgebreid met het niet verlengen van een bepaalde tijd contract, negatieve beoordelingen en berispingen. Voortaan vallen ook zaken als voortijdig beëindigen van een overeenkomst van opdracht met een ZZP-er of van een leverancierscontract onder het begrip benadeling. En natuurlijk ook zaken als pesten , discriminatie en intimidatie.

Omkering bewijslast
Belangrijke vernieuwing is dat er een omkering van de bewijslast komt. Indien er een vorm van benadeling aanwezig is, wordt deze vermoed het gevolg te zijn van de melding. Het is vervolgens aan de werkgever / opdrachtgever om te bewijzen dat deze benadeling niet het gevolg is van de melding. Dat kan behoorlijk lastig zijn!

Tot Slot
Voor organisaties is het belangrijk tijdig de nieuwe regelgeving in te voeren en zich aan de nieuwe Klokkenluidersregelgeving te houden.
Zorg er als werkgever bijvoorbeeld voor dat meldingen zowel schriftelijk als mondeling kunnen worden gedaan, verwerk meldingen anoniem in een register en zorg ervoor dat het bekend is dat er voortaan ook een melding kan worden gedaan op misstanden van schending van het Unierecht.

Wil je advies over de invoering van een correcte en passende meldprocedure binnen je organisatie?
Of willen sparren over hoe in de praktijk goed om te gaan met de bescherming die de Klokkenluidersregeling biedt?
Neem dan contact op met je accountjurist bij De Raadgevers of stuur een e-mail naar service@deraadgevers.nl.