CORONA UPDATE

› Is een werknemer verplicht om een mondkapje te dragen op kantoor?
› Kan ik mijn werknemers hiertoe verplichten?
› Wie betaalt een mondkapje?

De werkgever is verantwoordelijk voor een gezonde en veilige werkplek en kan daarom het dragen van een niet-medisch mondkapje verplicht stellen. Indien de werkgever het dragen van een niet-medisch mondkapje verplicht stelt, moet de werkgever mondkapjes beschikbaar stellen of de mogelijkheid bieden om de kosten te declareren. Als een werknemer weigert om een mondkapje te dragen, kan hij / zij naar huis worden gestuurd. Kan de werknemer niet thuiswerken dan kan deze weigering aanleiding zijn om de loondoorbetaling te staken. Tenzij de werknemer een goede reden heeft, daar moet je als werkgever altijd naar luisteren om proberen naar een redelijke oplossing te zoeken.

› Is een werknemer verplicht zich te laten testen bij verkoudheidsklachten en kan ik mijn werknemer hiertoe verplichten?

Een werkgever kan een werknemer niet verplichten om een coronatest te ondergaan. Niemand is verplicht om een coronatest te ondergaan, omdat iedereen zelf mag bepalen wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. Het dringende advies is wel om je te laten testen bij corona-gerelateerde klachten, zoals verkoudheidsklachten. Daarnaast moet iedereen volgens richtlijnen van het RIVM thuisblijven bij milde verkoudheidsklachten: neusverkoudheid, loopneus, keelpijn, lichte hoest of verhoging tot 38 graden Celsius. Indien een werknemer op het werk één van deze klachten vertoont, kan de werkgever hem/haar naar huis sturen.
Als de werknemer thuis kan werken, zal hij /zij de taken thuis moeten oppakken. Een werkgever mag ook verlangen dat de werknemer tijdelijk andere taken verricht die wel thuis kunnen worden uitgevoerd. Is thuiswerken niet mogelijk, dan is dit voor risico van de werkgever en zal het loon gewoon moeten worden door betaald. Is de werknemer te ziek om thuis te werken, dan volgt een ziekmelding en loon doorbetaling tijdens ziekte.

› Kan ik mijn werknemers een sneltest aanbieden of dit verplichten?

Een werkgever mag een sneltest aanbieden. Hierbij zijn de volgende punten van belang:

• Testen kan niet worden verplicht, dit kan alleen op vrijwillige basis. Er kan dus ook geen sanctie worden opgelegd indien de werknemer zich niet laat testen;
• Indien de werknemer zich ziek heeft gemeld, moet hij/zij de redelijke voorschriften van de bedrijfsarts opvolgen;
• Een werkgever mag de test niet zelf afnemen, een (bedrijfs)arts of daartoe opgeleid persoon mag dat wel;
• De uitslag van de test mag alleen gedeeld worden met de werknemer;
• De kosten van de test en eventuele reiskosten moeten worden vergoed door de werkgever.

› Kan de Arboarts tijdens ziekte een werknemer bezoeken om te controleren of deze echt corona heeft?

Een werkgever mag controleren of een werknemer echt ziek is. Tijdens ziekte heeft hij/zij namelijk recht op doorbetaling van loon. Voor de werkgever is het daarom belangrijk om te kunnen controleren of een werknemer echt ziek is en daadwerkelijk recht heeft op zijn/haar salaris.

De werkgever kan regels opstellen waar werknemers zich aan moeten houden als ze zich hebben ziekgemeld. Deze regels staan vaak in het arbeidscontract, cao of bedrijfsreglement.

De werkgever kan de werknemer verzoeken naar een bedrijfsarts te gaan. De arts kan contact opnemen om te kijken hoe het met de werknemer gaat. De arts kan ook aan de werknemer vragen om op (video)gesprek te komen of om een vragen lijst in te vullen.

De bedrijfsarts mag dan aan de werkgever doorgeven of de werknemer wel of geen corona heeft.

› Kan ik mijn werknemers verplichten om zich te laten vaccineren?

Als er straks een vaccin is, kan een werkgever toch de werknemers niet verplichten om zich te laten inenten tegen corona. Dat zou een inbreuk op het grondrecht van recht op lichamelijke integriteit vormen. Pas als het wettelijk verplicht wordt om je te laten vaccineren, kan je als werkgever dit ook van de werknemers verlangen.
Een vaccinatie gratis aanbieden mag natuurlijk wel. Maar pas op dat er geen druk wordt uitgeoefend op werknemers om zich wel te laten vaccineren.

Ook met een beroep op de veilige en gezonde werkomstandigheden, kan vaccineren niet worden afgedwongen. Verplicht vaccineren kan niet in het arbobeleid worden opgenomen.

› Kan ik tijdens de sollicitatie vragen of een kandidaat is gevaccineerd tegen corona?

Een potentiële werkgever mag niet vragen naar medische gegevens, dus ook niet naar of de kandidaat wel of niet is ingeënt tegen corona.
Als een vaccinatie werkelijk noodzakelijk is om de functie te kunnen uitoefenen, zoals in de zorg of bijwerken met kwetsbare doelgroepen, dan kan je verlangen dat de kandidaat een medische keuring ondergaat. De bedrijfsarts mag navragen of de kandidaat gevaccineerd is. Vervolgens laat de bedrijfsarts weten of de kandidaat wel of niet geschikt is voor de functie.

› Kan ik als functie eis een corona vaccinatie stellen?

Juridisch is het mogelijk een dergelijke objectieve eis te stellen. Maar pas op, want daardoor wordt wel onderscheid gemaakt tussen ingeënt en niet ingeënt personeel. Een dergelijk onderscheid is alleen toegestaan als daarvoor een legitiem doel is en het middel passend en noodzakelijk is. Eigenlijk kan een dergelijke functie alleen aan de orde zijn bij zorgberoepen.

› Kan een werkgever eisen om de corona app niet te installeren?

Nee, niemand kan verplicht worden om de app wel of niet te gebruiken. Een werkgever kan dit dus ook niet. Een werkgever mag niet vragen of een werknemer de app heeft geïnstalleerd, omdat dit een inbreuk is op de privacy. Als een werknemer deze vraag toch krijgt dan hoef hij/zij hier geen antwoord op te geven en een werknemer is dus ook niet verplicht om gevolg te geven aan de oproep om de app niet te installeren.

› Als een werknemer de corona app wel geïnstalleerd heeft, welke informatie moet hij / zij dan de werkgever verstrekken? En dezelfde vraag, maar dan aan de Arboarts van werkgever?

De werkgever mag niet vragen naar de aard en oorzaak van iemands ziekte. Als een werknemer uit zichzelf vertelt wat hij/zij mankeert, dan mag de werkgever deze gegevens niet vastleggen of delen.

Een werknemer is dus niet verplicht om aan zijn/haar werkgever te vertellen dat hij/zij corona heeft. Dit is inbreuk op de privacy. De werknemer moet wel aan de bedrijfsarts laten weten dat hij/zij corona heeft. Daarnaast voert de GGD bron- en contactonderzoek uit volgens de richtlijnen van het RIVM.

Als een werknemer niet ziek is en toch in quarantaine moet volgens de richtlijnen, dan moet hij/zij met de werkgever bespreken wat de mogelijkheden zijn (bv. thuiswerken). Een werkgever kan niet verplichten om dan vakantiedagen op te nemen. Wordt een werknemer in de periode van quarantaine alsnog ziek, dan gelden de regels voor doorbetaling van loon tijdens ziekte.

› Mag je als werkgever vragen om (tijdelijk) loon en/of vakantiedagen in te leveren?

› Moet een werknemer een verzoek om een loonoffer accepteren? Zie hiervoor ook onze nieuwsbrief 5 november 2020.

Een werknemer is niet verplicht mee te werken aan een loonoffer. Echter, het niet meewerken kan erin resulteren dat de werkgever eerder een reorganisatie doorvoert of zelfs nog failliet gaat. Is het verzoek van de werkgever redelijk en vanwege ernstige bedrijfsbelangen noodzakelijk, dan kan van een werknemer worden verlangd serieus op dit verzoek in te gaan.
Komen werkgever en werknemer er niet uit, dan kunnen zij er ook voor kiezen om hun geschil gezamenlijk voor te leggen aan een kantonrechter. De kantonrechter beslist dan of het verzoek van de werkgever redelijk is en of de werknemer hiermee moet instemmen.
In dat geval hoeven werkgever en werkgever niet te kiezen voor een rigoureuze maatregel als bijvoorbeeld ontbinding van de arbeidsovereenkomst.

› Kan een werkgever verplichten om vakantiedagen op te nemen tijdens corona?

Ook hier geldt dat vakantie opnemen niet verplicht kan worden gesteld. Wel vervallen de wettelijke vakantiedagen gewoon als ze niet worden opgenomen in deze coronatijden.
Werkgevers moeten hun werknemers blijven stimuleren om vakantie op te nemen.
Worden de stuwmeren aan vakantiedagen te groot, dan zullen werknemers gehoor moeten geven aan een redelijk verzoek vanuit de werkgever om toch in bepaalde periodes vakantie op te nemen, bijvoorbeeld rondom Kerst en Oud & Nieuw.

› Kan de verplichte bedrijfssluiting met de feestdagen doorgaan?

Als er in de arbeidsovereenkomst of een personeelsreglement is vastgesteld dat er een verplichte bedrijfssluiting is, dan geldt die ook dit jaar. Werknemers zullen hiervoor hun vrije dagen moeten inzetten.