Chauffeurs die via de Uberapp hun diensten aanbieden zijn werknemers in de zin van de wet

Samenvatting

Chauffeurs die persoonlijk werkzaam zijn via het Uber-platform, worden door de rechter gekwalificeerd als werknemers in de zin van de wet. Daarmee vallen deze chauffeurs tevens onder de CAO voor de Taxi.

De casus

Uber is een bedrijf die taxichauffeurs de mogelijkheid biedt om actief te zijn op de ‘bel- en bestelmarkt’ van personenvervoer. Daarbij wordt personenvervoer digitaal geboekt of telefonisch besteld via de zogeheten Uberapp. Uber bemiddelt met deze app voor het personenvervoer tegen betaling.

Om toegang te krijgen tot het platform, moeten de chauffeurs akkoord gaan met de zogeheten “voorwaarden voor onafhankelijke Uber-partners”. Hierin is onder meer vermeld dat er een overeenkomst ontstaat tussen de chauffeur en de passagier op het moment dat er een rit wordt aangeboden.

Chauffeurs krijgen vervolgens ritten aangeboden via de Uber-app. Het algoritme achter de app bepaalt welke rit aan welke chauffeur als eerste wordt aangeboden en tegen welke prijs. Wanneer er een rit aangeboden wordt, heeft de chauffeur de keuze om deze te accepteren of te weigeren. Na het accepteren van een rit, heeft de chauffeur het recht om de rit te annuleren. Wordt er te vaak geannuleerd, dan kan de chauffeur de toegang tot de Uber-app worden geblokkeerd.

Na afloop van de rit, wordt aan de passagiers gevraagd om de chauffeur te beoordelen op een schaal van 1 tot 5. Wanneer een chauffeur lager dan 4,5 uit 5 wordt beoordeeld, kan dit leiden tot negatieve gevolgen voor de chauffeur. Zo kan hij bijvoorbeeld van de app worden uitgesloten. Een chauffeur met een hoge gemiddelde beoordeling kan daarentegen (financiële) voordelen krijgen.

Ten aanzien van de betaling is de werkwijze als volgt. De passagiers betalen de ritprijs aan Uber. Vervolgens betaalt Uber wekelijks of dagelijks de totaalsom van de gemaakte ritten uit aan de chauffeurs. Van de betaling aan de chauffeurs wordt een percentage van 25% ingehouden door Uber voor servicekosten.

Naast de chauffeurs die gebruiken maken van de Uberapp zijn er ook chauffeurs die werknemer zijn bij Uber. Deze chauffeurs worden betaald conform de CAO voor de taxi.

Standpunt FNV en Uber

FNV is aangesloten bij de CAO voor de taxi en neemt het standpunt in dat de chauffeurs die werken met de Uberapp ook werknemers zijn. Weliswaar is er sprake van een modern werknemersbegrip, echter laat dat onverlet dat de Uberchauffeurs werknemers zijn en de CAO ook op hun van toepassing is.

Uber daarentegen is van mening dat van een werknemer-werkgever relatie met de Uber chauffeurs geen sprake is. Zij voldoet niet aan de vereisten van de wet. Immers, is volgens Uber zij juist de opdrachtnemer van de chauffeurs die tegen betaling gebruik mogen maken van de Uberapp. De chauffeurs krijgen ook geen loon, maar betaling van de passagier die zij vervoeren. Daarnaast voert Uber aan dat de chauffeur volledig vrij is te bepalen wanneer zij werkt, kunnen ze ritten weigeren en ook na acceptatie kunnen zij ritten annuleren. Tot slot, beschikt de chauffeur over een inschrijving van de Kamer van Koophandel.

Het oordeel van de rechter

De wet bepaalt dat voor een arbeidsovereenkomst drie elementen van belang zijn: de arbeid persoonlijk verrichten, loon en gezagsverhouding. De rechter gaat deze alle drie na en komt tot de volgende conclusies.

 a. Met betrekking tot het persoonlijk verrichten van de arbeid

De arbeid moet ook persoonlijk worden verricht, want de chauffeurs moeten een selfie nemen waardoor Uber kan controleren of de arbeid persoonlijk wordt verricht.

b. Ten aanzien van het loon

De chauffeurs krijgen een vergoeding voor de verrichte arbeid. De benaming en de vorm van de uitbetaling is hiervoor niet van belang.

c. Ten aanzien van de gezagsverhouding

Wat betreft de gezagsverhouding wordt er geoordeeld dat dit een indirecte (vaak digitaal) controlerende invulling heeft gekregen. De rechtbank is van oordeel dat er in deze zaak daarom sprake is van een gezagsverhouding. Hierbij is van belang dat de voorwaarden die de chauffeurs moeten aangaan niet onderhandelbaar zijn. Verder bepaalt Uber welke chauffeur welke ritten aangeboden krijgt en welke prijs hier tegenover staat. Bovendien worden de chauffeurs beoordeeld, wat van invloed kan zijn op bijvoorbeeld het aantal ritten die ze aangeboden krijgen. Daarnaast kan Uber “aan de knoppen van de app draaien”, wat van invloed is op de te behalen rangen van de chauffeurs, waardoor de ondernemersvrijheid in wezen afwezig is. Ook van belang is dat het vaak annuleren van ritten leidt tot uitsluiting van de app. Tot slot beslist Uber bij klachten van klanten eenzijdig over de eventuele oplossing. Uber oefent feitelijk gezien dus veel invloed uit op de manier waarop de taxichauffeurs hun werk verrichten. Van de Uber-app gaat een disciplinerende en instruerende werking uit. Dit maakt dat er sprake is van een onderlinge gezagsverhouding.

De eindconclusie van de rechtbank is dan ook dat door de feitelijke uitvoering van de werkzaamheden van de chauffeur voldaan wordt aan alle kenmerken van een arbeidsovereenkomst.

De uitspraak

De FNV wordt in het gelijk gesteld. Uber moet voor de periode dat de CAO algemeen verbindend verklaard is (geweest) de arbeidsvoorwaarden van deze CAO naleven en het achterstallig cao-salaris van de chauffeurs betalen.

Tips voor de ondernemer

• toets regelmatig of de uitvoering van de werkzaamheden van uw opdrachtnemers (inmiddels) niet als een arbeidsovereenkomst kunnen worden gezien;
• de kwalificatie als werknemer kan voor uw onderneming bijvoorbeeld inhouden dat u zich dient te houden aan de CAO, dat u bij ziekte een werknemer moet uitbetalen en dat u zich dient te houden aan de wettelijke ontslagregels.

Heeft u vragen over dit artikel? Neem gerust contact met ons op via 088 – 133 11 33 / service@deraadgevers.nl