Onderscheid in beloning bereikbaarheidsdiensten en aanwezigheidsdiensten ambulancepersoneel
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 24 mei 2022 (ECLI:NL:GHARL:2022:4189)
Ambulancepersoneel van het UMCG-ziekenhuis, werkend op de Waddeneilanden, kan worden ingeroosterd voor bereikbaarheidsdiensten of aanwezigheidsdiensten. Bij een aanwezigheidsdienst is de werknemer op de werkplek aanwezig en stand by om bij een oproep met de ambulance uit te rukken. Bij bereikbaarheidsdiensten dient de werknemer vanuit huis of een andere plaats binnen 15 minuten op een oproep te reageren.
Beide diensten worden anders beloond. Voor aanwezigheidsdiensten geldt een toeslag voor de nachturen van 70% bovenop het uurloon. Bereikbaarheidsdiensten worden tussen €1,56 – € 3,03 vergoed.
De werknemers willen dat de bereikbaarheidstijden op gelijke wijze worden beloond als de aanwezigheidsdiensten, aangezien zij gedurende de hele dienst mogelijk inzetbaar zijn en daarom aldoor beschikbaar moeten zijn. Zij ervaren pieperdruk: stress om, in geval van een oproep, binnen 15 minuten bij de patiënt aanwezig te zijn. Daarnaast voelen zij zich belemmerd in de uitvoering van privéactiviteiten tijdens bereikbaarheidsdiensten.
Het ziekenhuis stelt dat er onderscheid in beloning mag worden gemaakt vanwege het verschil tussen de diensten. De bereikbaarheidsdienst hoeft, buiten de feitelijke oproepen en bijbehorende inzet, volgens het UMCG niet gelijkgesteld te worden aan de aanwezigheidsdiensten. De kantonrechter gaf het ambulancepersoneel in eerste instantie gelijk en oordeelde dat de bereikbaarheidsdiensten hetzelfde moesten worden beloond als de aanwezigheidsdiensten. Het UMCG ging hiertegen in hoger beroep. Het Gerechtshof was een andere mening toegedaan.
Het Gerechtshof keek naar de feitelijke impact van een bereikbaarheidsdienst en oordeelde dat die niet zo aanzienlijk was dat een bereikbaarheidsdienst als arbeidstijd heeft te gelden.
De bereikbaarheidsdiensten worden door de werknemers zelfstandig ingeroosterd. Hierdoor kunnen zij zelf rekening houden met hun persoonlijke aangelegenheden. Het inroosteren is over een periode van 16 weken maximaal tweemaal per week mogelijk. De bereikbaarheidsdienst staat bijvoorbeeld wel het gebruik van alcohol, passen op jonge kinderen (zonder andere verzorger) en het niet in de buurt zijn van een vervoersmiddel in de weg. Maar overige privéactiviteiten kunnen wel gewoon doorgaan tijdens een bereikbaarheidsdienst.
De gemiddelde frequentie van daadwerkelijke inzet tijdens deze diensten is eenmaal per 8 dagen in de avond en eenmaal per vier dagen in de nacht. Het hof is wel van mening dat de druk op reactietijd van werknemers hoog ligt en meeweegt bij de impact van de verplichtingen.
Alles afwegend komt het Hof tot de slotsom de verplichtingen tijdens een bereikbaarheidsdienst in onvoldoende mate een objectieve en aanzienlijke impact hebben op de mogelijkheden om de tijd tijdens het wachten op een oproep vrij in te vullen met privé activiteiten.
Daardoor bestaat er een wezenlijk verschil met de aanwezigheidsdienst.
Er is dus geen sprake van gelijke arbeid die ongelijk wordt beloond, maar van ongelijke arbeid die ongelijk wordt beloond. Dit vormt geen discriminatie of handelen in strijd met het beginsel van ‘gelijke arbeid, gelijke loon’.
Conclusie
Onderscheid maken tussen een aanwezigheids- en bereikbaarheidsdienst is toelaatbaar. Beide soorten diensten mogen verschillend worden beloond.
Het is van belang dat de werknemer naar objectieve maatstaf vrij is om de wachttijd tijdens de bereikbaarheidsdienst in te vullen met privé activiteiten. In het kader van de Wet Transparante en Voorspelbare Arbeidsvoorwaarden (WTVA), die op 1 augustus a.s. in werking treedt, raden wij aan om de voorwaarden bij een bereikbaarheidsdienst goed vast te leggen.
Deze Wet verplicht werkgevers namelijk om de informatie over voorspelbare- en onvoorspelbare werkpatronen helder in de arbeidsovereenkomst op te nemen. Zo kunnen discussie worden voorkomen.
Lees hierover meer in onze blog.
Wil je meer weten over wat de Richtlijn van jouw onderneming vraagt? Neem dan contact op met je accountjurist.
Voor meer informatie: bel 088-1331133 of stuur een mail naar service@deraadgevers.nl.