Eenzijdige wijziging arbeidsvoorwaarden vlak voor pensioen redelijk?
Arbeidsvoorwaarde en eenzijdig wijzigingsbeding (ECLI:NL:RBMNE:2021:5381)
In deze casus ging het om een belangenafweging tussen de belangen van de werkgever en de belangen van de werknemer. Ik zal hierop nader ingaan.
Bij een werkgever met een bedrijf in de automotive branche is het productieproces gewijzigd ten gevolge van een reorganisatie waarbij 69 arbeidsplaatsen zijn komen te vervallen. Onder andere de ploegendienst komt te vervallen. Er is sinds 2019 sprake van een significante omzetdaling die versneld is door COVID-19. Om die reden heeft werkgever de ploegendienst afgeschaft: de productie is namelijk met 50% afgenomen. Werkgever heeft dus een bedrijfseconomisch belang om de tweeploegendienst terug te draaien naar reguliere dagdiensten.
Bij de werkgever werkt een werknemer van 64 jaar. Deze werknemer is mantelzorger, heeft zelf medische problemen en is van mening dat het onredelijk is om vlak voor zijn pensioen deze eenzijdige wijziging door te voeren. Door het vervallen van de ploegendienst vervalt namelijk ook de ploegentoeslag. Hierdoor daalt zijn salaris met 17% per maand. Daarnaast zit de werknemer in het tweede ziektejaar en daalt zijn salaris als gevolg daarvan met nog eens 20%.
Aan de rechter wordt voorgelegd óf het verrichten van werkzaamheden in een tweeploegendienst met de bijbehorende ploegentoeslag is aan te merken als een arbeidsvoorwaarde. Vervolgens is de vraag óf deze arbeidsvoorwaarde eenzijdig mocht worden gewijzigd door werkgever.
De eerste vraag beantwoordt de rechter bevestigend. De ploegentoeslag is aan te merken als een verworven recht nu er al twaalf jaar lang een bestendige (vaste) gedragslijn werd aangehouden. Werknemer werkte altijd in ploegendienst en kreeg daar altijd een vast percentage voor bovenop zijn basissalaris.
Toch oordeelt de rechter dat bij de belangenafweging het belang van de werkgever vóór gaat boven het belang van de werknemer. Het eenzijdig wijzigen door werkgever mocht in dit geval, nu het bedrijfseconomisch belang van de werkgever zwaarder weegt dan het financieel belang van de werknemer. Het belang van werkgever is zodanig zwaarwichtig dat het belang van werknemer naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid daarvoor dient te wijken. Aan art. 7: 613 BW, die de voorwaarden voor eenzijdig wijzigen regelt, is daarmee voldaan.
Tip voor ondernemers:
- Een eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst is aan te raden
- Heb je in jouw (oudere) arbeidsovereenkomsten geen eenzijdig wijzigingsbeding, dan kun je onder voorwaarden toch nog de arbeidsovereenkomst wijzigen. Alleen is de toets dan zwaarder.