Bol.com moet alsnog meer dan € 750.000 betalen aan Brabantia Netherlands
Op 14 april 2021 heeft de Rechtbank Midden-Nederland vonnis gewezen in een geschil tussen Bol.com en Brabantia Netherlands. In deze zaak was de hamvraag, die de rechter diende te beantwoorden of Bol.com al dan niet bevrijdend had betaald aan Brabantia Netherlands. Als er niet bevrijdend was betaald, dan diende Bol.com (nogmaals) te betalen. Was er wel bevrijdend betaald dan was betaling aan Brabantia Netherlands niet (meer) nodig.
De feiten
De mailbox van een medewerkster van de boekhoudafdeling van Brabantia Netherlands is in het najaar van 2019 gehackt door oplichters. Met dit gehackte e-mailadres van de medewerkster is een e-mail aan Bol.com gestuurd met een verzoek tot wijziging van de bankrekeningnummer van Brabantia Netherlands. Het nieuwe doorgegeven bankrekeningnummer ten name van Brabantia International B.V. betreft een Spaanse bankrekening.
De oplichters hebben meerdere e-mails gestuurd naar Bol.com en Bol.com heeft ook een e-mail ter bevestiging gestuurd, maar deze reactie is Brabantia Netherlands ontgaan omdat de hacker ervoor heeft gezorgd dat alle berichten die afkomstig waren van een e-mailadres met de uitgang ‘@bol.com’ automatisch werden verplaatst naar een mapje en als ‘gelezen’ werden gemarkeerd.
In de periode van 5 december 2019 tot januari 2020 heeft Bol.com meerdere betalingsverplichtingen aan Brabantia Netherlands voldaan op de valse Spaanse bankrekening. In totaal heeft Bol.com een bedrag van ruim € 750.000 (afgerond) voldaan. De fraude is door partijen gezamenlijk geconstateerd na een confrontatie over het uitblijven van de betalingen.
Vorderingen
Brabantia Netherlands vordert betaling van het totaalbedrag bij de rechter, nu Bol.com nog niet bevrijdend aan haar heeft betaald.
Bol.com voert als verweer dat de facturen van Brabantia Netherlands wel zijn betaald, maar zijn betaald aan de verkeerde partij. In juridische termen stelt Bol.com dat Brabantia geen nakoming van de facturen dient te vorderen, maar schadevergoeding. En bij de omvang van de schadevergoeding dient Brabantia Netherlands – volgens Bol.com – rekening te houden met eigen schuld op grond van art 6:101 BW. Bol.com verweert zich door te stellen dat Brabantia Netherlands onzorgvuldig is geweest doordat zij met gebrekkige beveiliging hackers de oplichters de gelegenheid heeft gegeven Bol.com op het verkeerde been te zetten. Daarmee heeft zij ook schuld aan de ontstane situatie en dient niet de gehele schade op Bol.com te worden verhaald.
Oordeel van de Rechtbank
De Rechtbank gaat niet mee in het verweer van Bol.com, nu de vervalste correspondentie aanleiding Bol.com aanleiding zou moeten geven tot twijfel en onderzoek. Volgens de Rechtbank was er juist reden tot ernstige twijfels om de volgende punten:
- een verzoek om wijziging van rekeningnummers is een aantrekkelijke manier tot ingang voor oplichters. De schuldenaar kan tegen relatief geringe kosten nagaan of het verzoek inderdaad van de schuldeiser afkomt, bijvoorbeeld door telefonisch navraag te doen.
- een wijziging van een Nederlands bankrekeningnummer naar Spaans bankrekeningnummer moet tot gezonde argwaan leiden. Waarom zou anders een in Nederland gevestigde onderneming betalingen willen ontvangen op een Spaanse rekening?
- ook het taalgebruik in de vervalste brief moest Bol.com zijn opgevallen gezien er jarenlang in het Nederlands tussen de twee bedrijven werd gecommuniceerd. Plotseling wordt gebruik gemaakt van de Engelse taal. Daarnaast bevat de brief opvallende slordige frases met vermenging van de Nederlandse en Engelse taal.
De door Bol.com aangevoerde omstandigheden dat de vervalste e-mail afkomstig is van een bekend e-mailadres, dat de brief er authentiek uit ziet omdat daarop het briefhoofd en het logo van Brabantia Netherlands staat, dat een gebruikelijke aanhef wordt gebruikt en de handtekening van bevoegden toegevoegd zijn doen niet af aan het voorgaande. Bol.com had in dit geval zorgvuldiger moeten zijn en nader onderzoek moeten verrichten vanwege de aanwezigheid van ernstige twijfels, volgens de rechtbank.
Kortom, deze zaak laat zien dat partijen extra bedacht dienen te zijn op vreemde aanpassingen. Helaas wordt niet duidelijk waarom Bol.com niet één telefoontje gepleegd heeft naar de boekhouding van Brabantia Netherlands. Dat had partijen veel tijd en geld bespaard.
Tip voor werkgevers
Bespreek wijzigingen in overleggen en maak er een gewoonte van dat meerdere werknemers meekijken en mee tekenen. Twee zien er altijd meer dan een!
Bron: ECLI:NL:RBMNE:2021:1528