Aansprakelijkheid bij ongevallen op de werkvloer

Ongevallen zijn nooit leuk, al helemaal niet op de werkvloer. Als werkgever doe je er natuurlijk alles aan om het risico op een ongeval te minimaliseren. Toch kan het zomaar zo zijn dat je vroeg of laat te maken krijgt met werkgeversaansprakelijkheid, zo blijkt uit twee recente voorbeelden die speelden bij de rechter.

Hof Den Haag 21 mei 2019, ECLI:NL:GHDHA:2019:1266 (Aldi)

Op 7 september 2019 is een werkneemster van Aldi ten val gekomen, waarbij zij letsel heeft opgelopen. Desbetreffende werkneemster was ten tijde van het ongeval in (tijdelijke) dienst bij Aldi in de functie van caissière. De werkneemster stelt Aldi aansprakelijk voor het ongeval.

Volgens Aldi heeft het ongeval plaatsgevonden na sluitingstijd en na het doen van privéboodschappen door de werkneemster. Zij kwam ten val op de natte vloer waar zij 10 minuten daarvoor zelf had gedweild, vanwege een gevallen pot erwten/wortelen.

De kantonrechter heeft de vordering van werkneemster afgewezen, omdat de val haar niet is overkomen in de uitoefening van haar werkzaamheden. Het betrof volgens de kantonrechter slechts een ongelukkige samenloop van omstandigheden.

Ruime opvatting

Het hof is het hier niet mee eens. Het hof stelt voorop dat de begrippen ‘werkzaamheden’ en ‘werkplek’ ruim moeten worden opgevat (zie ook HR Van Uitert/Jalas en Power/Ardross). Ook moeten arbeidsplaatsen krachtens art. 3.2 Arbobesluit veilig toegankelijk zijn en moeten deze veilig kunnen worden verlaten.

De handelingen staan volgens het hof zo nauw in relatie tot haar dienstverband bij Aldi en de uitoefening van haar werkzaamheden op haar werkplek, welke zij die dag nog niet had verlaten, dat het ongeval geldt als een ongeval in de uitoefening van haar werkzaamheden. In aansluiting op het bepaalde in art. 3.2 Arbobesluit, rust op Aldi een zorgplicht ex art. 7:658 lid 1 BW totdat de werknemer de werkplek, in dit geval het filiaal, heeft verlaten na afronding van haar werkzaamheden. Het doen van boodschappen op de werkplek voorafgaand aan het vertrek kan ook niet als bijzonder of extra gevaarzettend handelen worden beschouwd.

Door de wisselende getuigenverklaringen kan de toedracht van het ongeluk niet met volle zekerheid worden vastgesteld. Aldi heeft hier ook niet kort na het ongeval onderzoek naar verricht. De filiaalmanager is ook, hoewel hij wel gewaarschuwd was na het ongeval, niet zelf naar de werkneemster en de plek van het ongeval toegegaan. Omdat de toedracht onvoldoende vast is komen te staan, kan Aldi niet volstaan met algemene maatregelen. Zij heeft zodoende onvoldoende bewezen dat zij haar verplichtingen is nagekomen. Daarbij komt dat Aldi geen Risico Inventarisatie en Evaluatie had, er geen schriftelijke instructies waren over het schoonmaken van de vloer, er geen schoonmaakprotocol was en de vloer geen specifieke kenmerken bevat die slip- of valgevaar zo veel mogelijk beperken.

Zelfs als de werkneemster de vloer zelf schoon heeft gemaakt en dus wist dat deze glad was, moet volgens het hof rekening worden gehouden met het ervaringsfeit dat het regelmatig verkeren in bepaalde werksituaties ertoe kan leiden dat de werknemer minder voorzichtig is dan ter voorkoming van ongevallen raadzaam is.

Hof ’s-Hertogenbosch 28 mei 2019, ECLI:NL:GHSHE:2019:1988 (Re-integratie)

Op 1 augustus 2009 is werkneemster in dienst getreden bij Stichting Pergamijn. Op 3 februari 2014 is zij echter arbeidsongeschikt geworden wegens ziekte. Hier opvolgend wordt zij, op eigen verzoek en in het kader van re-integratie, overgedragen aan Top-Care Health Services, dat is aangesloten bij Stichting Ciran. Nadat werkneemster zich op 22 september 2014 hersteld heeft gemeld, wordt er op 29 september 2014 een vaststellingsovereenkomst getekend tussen werkneemster en Pergamijn. Hierin wordt bepaald dat werkneemster op 1 december 2014 uit dienst zal treden. Op 6 oktober volgt werkneemster een tweedaagse seminar ‘levenskunst’ dat, hoewel niet verplicht, deel uitmaakt van het re-integratieproject van Ciran. Tijdens de avonduren van deze seminar valt werkneemster van de, naar haar mening onvoldoende verlichte, trap. Zij stelt Pergamijn voor dit ongeval aansprakelijk.

Geen nauwe band met werk

Volgens de overweging van het hof is artikel 7:658 BW niet toepassing, daar er geen sprake is van een voldoende nauwe band met het werk. Hierbij wordt belangrijk geacht dat er op 29 september 2014 een vaststellingsovereenkomst is getekend. Hierdoor had werkneemster geen verplichtingen meer jegens Pergamijn. Tevens was de seminar geen verplicht onderdeel van het re-integratietraject van Ciran en heeft het ongeval plaatsgevonden op een locatie waarover Pergamijn geen zeggenschap heeft. Pergamijn kon ook geen invloed uitoefenen op de veiligheid van deze locatie. Het ongeval is zodoende niet gebeurd in de uitoefening van haar werkzaamheden ex artikel 7:658 BW.

In de brochure van Ciran werd vermeld dat werkneemster een zaklamp mee moest nemen. Dit heeft zij echter niet gedaan. Indien er al een zorgplicht ruste op Pergamijn heeft zij hier via Ciran aan voldaan. Zodoende gaat ook een beroep op artikel 7:611 BW niet op.

Ook aansprakelijkheid van Pergamijn voor de gedragingen van Ciran op grond van artikel 6:76 BW gaat volgens het hof niet op. Indien er wel een zorgplicht was, hebben Pergamijn en Ciran hieraan al voldaan door het geven van de instructie om een zaklamp mee te nemen.

Tips

Tips omtrent werkgeversaansprakelijkheid:

• Zorg ervoor dat je een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) hebt opgesteld en dat deze up-to-date is
• Wijs je werknemers regelmatig en actief op gevaren en instructies in het kader van veiligheid (tip: neem deze ook op in een personeelshandboek)
• Controleer op de naleving van veiligheidsaanwijzingen door werknemers
• Zorg voor een goede verzekering
• Let op de verplichting om ernstige of dodelijke arbeidsongevallen te melden bij de Inspectie SZW

Benieuwd naar wat je kunt doen om ongevallen en aansprakelijkheid te voorkomen? Of wil je weten of jouw RIE wel up-to-date is? Neem dan contact op met een van onze Raadgevers.